Studium Języków Obcych

W listopadzie 2003 roku pojawiło się polskie tłumaczenie dokumentu opracowanego przez Radę Europy i promowanego przez Unię Europejską pod nazwą "Europejski system opisu kształcenia językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie" (Common European Framework of Reference for Languages: learning, teaching, assessment - CEF). W formie książkowej tekst ten ukazał się w wydawnictwie Cambridge University Press w 2001 roku, ale we wcześniejszych wersjach był szeroko rozpowszechniany już od 1997 roku. Jest on efektem ustaleń dokonanych w toku międzyrządowego sympozjum, w którym uczestniczyli przedstawiciele rządów i środowisk akademickich wszystkich krajów członkowskich Rady oraz państw-obserwatorów. Prace te, będące kontynuacją dotychczasowej działalności Rady Europy, koncentrowały się wokół:

 

 

Wysiłki Rady zmierzały w kierunku odnalezienia pewnych wspólnych tendencji w kształceniu językowym, przy jednoczesnym zachowaniu i uznaniu prawa każdego systemu edukacyjnego do własnych koncepcji i rozwiązań praktycznych. Przyjęta zasada nieewaluacyjnego podejścia do kształcenia językowego - uznana przez wielu za słuszną- być może rozczarowała tych, którzy spodziewali się wytycznych czy wręcz programu działań dla władz oświatowych krajów członkowskich. Głównym założeniem dokumentu było zwrócenie uwagi na nowe tendencje w zakresie nauczania, uczenia się i oceniania. Ich wnikliwa analiza powinna stać się udziałem wszystkich instytucji oświatowych, w szczególności indywidualnych nauczycieli. Warto jednak podkreślić, że bezpośrednia przydatność europejskiego systemu opisu kształcenia językowego w krajach, w których CEF funkcjonuje już od dawna, została dostrzeżona m.in. w systemach egzaminacyjnych prowadzonych przez wielkie organizacje międzynarodowe, ale również w testowaniu na odległość lub autodiagnozie umiejętności językowych. W proponowanym systemie oceniania wprowadzono kategorie wskaźników biegłości językowej (tzw. deskryptory), które opisują umiejętności operacyjne, dające się określić jako "już umiem" (can do statements). Takie sformułowanie skal biegłości językowych ma niezaprzeczalny walor praktyczny - jest czytelne dla pracodawców, którzy całkowicie lub w pewnym zakresie fundują kursy językowe pracownikom lub - poszukując odpowiednich kandydatów do pracy - oczekują od nich określonych kompetencji językowych.

Ten element nie uszedł uwadze polskich uczelni wyższych. Proponują one studentom lektoraty języków obcych, na których obok czterech klasycznych sprawności językowych (mówienie, słuchanie, czytanie i pisanie) dodawane są elementy dwóch nowych tzw. działań interakcyjnych i mediacyjnych. Wspólnie ze studentami dokonuje się racjonalnego wyboru materiału, takiego jak struktury gramatyczne i zakresy leksykalne, które odpowiadałyby ich rzeczywistym potrzebom komunikacyjnym. Zwraca się także uwagę na tzw. kompetencję uczenia się. Dynamika rynku pracy i niemożność przewidzenia przyszłych potrzeb komunikacyjnych powodują konieczność pogodzenia się z faktem, że nie sposób nauczyć się tego, co okaże się przydatne, gdyż nie wiadomo, co owa przydatność w konkretnych przypadkach może oznaczać. Stąd tendencja do rozwijania umiejętności samodzielnego uczenia się, określenie własnego stylu uczenia się i opracowania umiejętności radzenia sobie z nowym, nieznanym zadaniem komunikacyjnym.
Proponuje się również studentom możliwość uzyskania wpisu w indeksie, który precyzowałby poziom ich umiejętności językowych zgodnie z europejską skalą: A1, A2, B1, B2, C1, C2. Jest to bowiem czytelna i precyzyjna informacja dla ich przyszłego pracodawcy, zwłaszcza w sytuacji, gdy z powodów finansowych studenci nie mogą poddać się egzaminom renomowanych instytucji międzynarodowych.

 

Studium Języków Obcych Politechniki Częstochowskiej stara się w pełni włączyć w nurt przemian w zakresie swojego przedmiotu. W bieżącym roku akademickim przeprowadzono szeroką akcję informacyjną, której celem było zapoznanie studentów z europejską skalą biegłości, uświadomienie im wagi problemu i zmotywowanie do wzmożonego wysiłku intelektualnego w zakresie przedmiotu język obcy. Rozwieszono w gablotach plansze prezentujące opisy sześciu podstawowych poziomów oraz tabele pomocne w dokonaniu własnej oceny znajomości języka. Po raz pierwszy w bieżącym roku akademickim wpisy w indeksie i karcie zaliczeń dotyczące języków zostały poszerzone o informację o poziomie zaawansowania danej grupy językowej, co w pewnym sensie, oprócz wszelkich przesłanek racjonalnych, dzieje się na wniosek samych studentów. Nie są to jeszcze wpisy posługujące się nomenklaturą europejską sugerowaną przez skale biegłości, jako że tego typu zalecenia ministerialne jeszcze nie obowiązują. Jednakże, przybliżają nas one do przyszłych uregulowań. Wiele uczelni wyższych od lat praktykuje ten sposób doprecyzowania rodzaju kursu językowego ukończonego przez studenta.

 

W swoich planach na najbliższą przyszłość Studium przewiduje umożliwienie studentom zdawania egzaminów potwierdzających ich umiejętności językowe poza systemem lektoratowym. Doświadczenia innych ośrodków akademickich pokazują, że istnieje rosnące zainteresowanie studentów taką formą certyfikacji. Studia Języków Obcych także są nią zainteresowane, zwłaszcza że nie wiąże się to z żadnymi dodatkowymi uprawnieniami czy licencjami dla instytucji organizującej.

 

Nietrudno sobie wyobrazić w najbliższej przyszłości sytuację, gdy pracodawca poszukujący pracownika w woj. śląskim zaakceptuje certyfikat wystawiony przez SJO PCz. potwierdzający znajomość np. języka niemieckiego na poziomie B1 na równi z odpowiednim certyfikatem wystawionym przez Instytut Goethego.